De eerste gegevens van de SCAN-onderzoeksboring in Heijningen zijn nu beschikbaar op NLOG. De boring werd uitgevoerd in het zoekgebied West-Brabant Noord en heeft de geologische naam Oranjeoord-01. Met de zeer uitgebreide onderzoeksboring heeft SCAN aangetoond dat de primaire laag die werd onderzocht, het Zand van Brussel Laagpakket, hier bestaat uit een 174 meter dikke waterdoorlatende zandlaag. Dit is goed nieuws voor mogelijke aardwarmtewinning uit deze laag in de regio en ook delen van de provincies Zuid-Holland en Zeeland. Een overzicht van de gegevens die nu beschikbaar zijn gemaakt vindt u hier. Op deze pagina wordt ook aangegeven welke gegevens er later nog publiek gemaakt worden.

Voor de eerder uitgevoerde SCAN-boring in Ouder-Amstel (Amstelland-01) zijn overigens ook nieuwe gegevens beschikbaar.

Wat weten we nu?

De nu beschikbaar gemaakte gegevens bestaan uit metingen in het boorgat die informatie geven over porositeit en andere gesteente-eigenschappen. De porositeit geeft aan hoeveel water er in het gesteente zit. De boorgatmetingen laten zien dat de porositeit van het Zand van Brussel Laagpakket goed is. De temperatuur van het daar aangetroffen water ligt rond de 30 graden. De nu beschikbare resultaten wijzen er op dat de laag in potentie geschikt is voor de winning van ondiepe, lage temperatuur, aardwarmte.

Vanaf deze locatie werd ook het Laagpakket van Berg onderzocht. Deze laag heeft hier een dikte van 119,5 meter en bestond ook uit een waterdoorlatend gesteente. Verder werden er kernen verzameld uit het Laagpakket van Asse en het Laagpakket van Boom. Dit zijn de afsluitende lagen boven de waterdoorlatende lagen. In totaal werd er 113,6 meter kern naar boven gehaald.

Volgende stappen

Op dit moment wordt onder andere de permeabiliteit van de verschillende lagen verder onderzocht. De analyse van de verzamelde gegevens en het kernmateriaal duurt naar verwachting enkele maanden. De gegevens die SCAN verzameld heeft kunnen worden gebruikt door operators en andere partijen om een inschatting te maken van de geschiktheid voor de ondergrond hier en in de omliggende gebieden voor de ontwikkeling van aardwarmte als duurzame energiebron. Verder onderzoek moet uitwijzen wat de economische haalbaarheid van toekomstige aardwarmteprojecten in de regio is.

Wat zie je op de foto?
Op de foto is een stukje kern (monster van het gesteente) van het Zand van Brussel laagpakket te zien van ongeveer 40 centimeter lang. Het Zand van Brussel laagpakket is ongeveer 174 meter dik en was het belangrijkste doelreservoir van de onderzoeksboring in Heijningen. Deze aardlaag bestaat voor het grootste deel uit slecht verkit zand met om de paar meter hele harde met kalk verkitte zandsteenbanken. De kern op de foto is zo’n harde bank.

De aardwarmte onderzoeksboring, die werd uitgevoerd aan de Krukweg in Heijningen, is afgerond. SCAN kijkt terug op een geslaagde boring en een prettige samenwerking met alle betrokken partijen uit de regio. Alle geplande dataverzameling is succesvol uitgevoerd en het team is tevreden over de resultaten. De boring bereikte vorige maand het diepste punt waar metingen en testen zijn uitgevoerd in het Zand van Brussel Laagpakket. De laag heeft hier een dikte van ongeveer 180 meter en is waterdoorlatend. Dit is belangrijk voor de winning van aardwarmte.

De afgelopen weken zijn werkzaamheden verricht om de locatie aan Krukweg in de oorspronkelijke staat te herstellen. Het terrein is weer, zo goed als, helemaal leeg. Het land zal nu worden bewerkt zodat het weer kan worden ingezet voor agrarisch gebruik. De gegevens die tijdens deze boring zijn verzameld zullen nu worden geanalyseerd en worden, net zoals alle SCAN data, publiek toegankelijk gemaakt. Op deze website volgen binnenkort de uitkomsten van het onderzoek. SCAN bereidt op dit moment ook een aantal andere onderzoeksboring voor.

Wilt u dit nieuws in uw mail ontvangen? Meld u dan aan voor nieuws en updates.

Op 4 mei verwachten we het diepste punt van de SCAN-boring in Heijningen te bereiken, op ongeveer 838 meter. We gaan daar een 45 miljoen jaar oude zandsteenlaag onderzoeken. Deze laag heet het Zand van Brussel Laagpakket en heeft een dikte van ongeveer 180 meter. Aardlagen lopen in de ondergrond vaak ver door en daarom kan één boring informatie opleveren over een veel groter gebied. Zo verzamelen we met deze boring gegevens die relevant zijn voor het westen van Brabant, Zeeland en het zuiden van Zuid-Holland.  

Als we het diepste punt bereikt hebben zullen wij onder andere de eigenschappen van het Zand van Brussel Laagpakket onderzoeken en testen in welke mate die laag water kan doorlaten. Er wordt dan een zogenoemde ‘productie- en injectietest’ uitgevoerd waarbij water uit en weer terug in de laag wordt gepompt. Deze doorlatendheid is belangrijk voor de winning van aardwarmte. Alle verzamelde materialen en gegevens zullen worden onderzocht en de resultaten worden publiek beschikbaar gemaakt. 

Vervolgens start de afbouw van de boortoren en de boorlocatie. Dit zal maximaal 5 weken duren. Daarna wordt de locatie teruggebracht naar de oorspronkelijke staat. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het zaaien van gras. We houden hier goed toezicht op in samenwerking met de grondeigenaar. 

Updates via de mail

Wilt u via de mail op de hoogte gehouden worden over de onderzoeksboring in Heijningen? Meldt u dan aan voor onze updates. 

Heeft u vragen? Die beantwoorden wij graag! Stuur een mail naar info@scanaardwarmte.nl

Op verschillende locaties in de provincie Noord-Brabant gaan SCAN onderzoeksboringen meer duidelijkheid geven of er warmte uit de ondergrond gehaald kan worden. Deze warmte, in de vorm van water, kan ingezet worden om huizen en kantoren mee te verwarmen. Begin april start de onderzoeksboring in Heijningen. Naar verwachting volgen daarna Heesch (zoekgebied Oss) en Eindhoven. Aardwarmte is in de warmtetransitie van Brabant een essentiële schakel. Om klimaatneutraal te zijn in 2050, moet er genoeg duurzame warmte beschikbaar zijn om te voorzien in de vraag van woningen en bedrijven. Met aardwarmte kunnen per bron 4.000 à 10.000 woningen worden verwarmd. 

De onderzoeksboringen gaan meer inzicht geven of de Brabantse ondergrond geschikt is voor de winning van aardwarmte. We kijken onder andere naar hoe warm het water in de aardlagen is en of de aardlagen de juiste doorlatendheid hebben zegt Marten ter Borgh, onderzoeksleider van het SCAN-project bij EBN, de organisatie die in samenwerking met TNO het onderzoek uitvoert: “De aardlagen die onderzocht worden lopen ver door, daarom zijn de resultaten relevant voor een groot gebied. Denk hierbij aan regio’s met steden.”

Wat is aardwarmte?

Diep in de aarde is het warm. Hoe dieper, hoe warmer. Op een diepte van 2 tot 3 kilometer bevindt zich warm water met temperaturen tussen de 70 en 100 °CAls dit water zich in doorlatende aardlagen bevindt, kan het worden opgepompt. Bovengronds wordt de warmte van dit water gebruikt om huizen en bedrijfspanden te verwarmen. Het afgekoelde water wordt vervolgens teruggebracht in de ondergrond, waar het op natuurlijke wijze weer opwarmt. Zo vormt aardwarmte, ook bekend als geothermie, een duurzame energiebron die onafhankelijk is van wind en zon. In Nederland wordt aardwarmte al gebruikt voor het verwarmen van kassen. Ook is er in Den Haag een project waar woningen en bedrijven verwarmd worden met warmte uit de aarde. 

Wat houdt een onderzoeksboring in?

Er wordt een boortoren met een hoogte van 41 meter geplaatst. Vervolgens wordt er een gat geboord. De diepte van het boorgat varieert per locatie, afhankelijk van de ondergrond. In Heijningen zal de diepte van het gat 850 meter zijn. Hoelang de boorwerkzaamheden en de metingen duren verschilt ook per locatie, dat is afhankelijk van de diepte van het gat en de gegevensverzameling. Gemiddeld duurt dit 4 tot 10 weken, dag en nacht, waarbij een groot team van specialisten samenwerkt aan een succesvolle en veilige operatie. Zowel de boring als de gegevensverzameling veroorzaakt geen trillingen, wel beperkt geluid. Ook is de boortoren in de donkere uren om veiligheidsredenen verlicht. Na de dataverzameling wordt het gat opgeruimd. Het hele proces, inclusief op- en afbouw, duurt maximaal zes maanden. Na de boring wordt de locatie in de oorspronkelijk staat hersteld en is er niets meer te zien. 

Uitvoering door EBN en TNO

Met subsidie van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat voert EBN, in samenwerking met TNO, onderzoek uit naar de geschiktheid van de ondergrond voor het gebruik van aardwarmte. De naam van dit onderzoek is ‘SCAN’. Gitta Zaalberg, Manager Operations Warmtetransitie bij EBN: “Wij verwachten rond de zeven onderzoeksboringen uit te kunnen voeren op locaties in Nederland waar weinig bekend is over de ondergrond. Eind vorig jaar vond de eerste boring plaats in Ouder-Amstel in de buurt van de Johan Cruijff ArenA. De tweede start in april in Heijningen. Alle uitkomsten worden openbaar beschikbaar gesteld om de ontwikkeling van deze hoopvolle duurzame toepassing te stimuleren.”