EnglishDe eerste resultaten van de productie- en injectietesten van de SCAN-boring in Ede zijn bekend. Eerder werden de resultaten uit de boorfase al publiek gemaakt. Op basis van de boorgatmetingen die in die fase verzameld werden was al vastgesteld dat het belangrijkste doel van de boring, de Formatie van Slochteren, zeer poreus is (veel water bevat). Ook twee andere aardlagen, de Vlieland Zandsteen en de Zechstein Randcarbonaat, bleken poreus. Een hoge porositeit is echter nog geen garantie voor rendabele projecten. Daarvoor is het nodig dat water makkelijk door de laag kan stromen (doorlatend is). Dat moest blijken uit de productie- en injectietest en de analyse van de boorkernen.
De productie- en injectietesten zijn nu met succes afgerond en de gegevens zijn beschikbaar op NLOG.nl. De testen laten zien dat de Formatie van Slochteren zeer doorlatend is*. Ook de Zechstein Randcarbonaat bleek een aanzienlijke doorlatendheid te hebben*. Op basis van de boorkernen is geconstateerd dat de doorlatendheid van de Vlieland Zandsteen zeer beperkt is en deze formatie is daarom niet getest.
Vervolg
De boorlocatie aan de Zuiderkade wordt momenteel afgebouwd en in goed overleg met de grondeigenaar wordt het terrein hersteld en teruggebracht naar de oorspronkelijke staat. De komende maanden wordt nog gewerkt aan de analyse van de boorkernen in het lab. Een overzicht van de gegevens die nu beschikbaar zijn, is hier te vinden.
De gegevens die SCAN verzameld heeft kunnen worden gebruikt om een inschatting te maken van de geschiktheid van de ondergrond voor de ontwikkeling van aardwarmte als duurzame energiebron. De gegevens uit de boring Ede zijn onder andere relevant voor flinke delen van de noordoostelijke helft van de provincie Utrecht en voor delen van Gelderland. De Provincie Utrecht gaat daarvoor met andere partijen in de regio een onderzoek uit laten voeren. Dit onderzoek moet uitwijzen wat de economische haalbaarheid van toekomstige aardwarmteprojecten in de provincie. In Gelderland zal met de nieuwe SCAN-gegevens een actualisatie plaatsvinden van het eerder in opdracht van de provincie uitgevoerde onderzoek over de potentie van geothermie.
* De eerste voorlopige interpretaties van de testen suggereren een doorlatendheid van 70 à 90 Dm voor de ongeveer 60 m dikke Formatie van Slochteren en 4 à 6 Dm voor de ongeveer 27 m dikke Zechstein Randcarbonaat. De temperatuur van het geproduceerde water was 48 °C voor de Formatie van Slochteren en 47 °C voor de Zechstein Randcarbonaat.
Toelichting headerbeeld: tijdens het boren wordt het boorgruis bekeken.
De eerste onderzoeksresultaten van de SCAN-boringen in De Bilt en Ede zijn nu beschikbaar op NLOG.nl. Een overzicht van de gegevens die nu beschikbaar zijn, is hier (De Bilt) en hier (Ede) te vinden. Op deze pagina’s wordt ook aangegeven welke gegevens op een later moment gaan volgen.
Wat weten we nu over de boring in De Bilt?
Voor de boring in De Bilt zijn de gegevens van de productie- en injectietest, de boorgatmetingen en de eerste resultaten van de analyse van de boorkernen beschikbaar. De gegevens laten zien dat het technisch mogelijk is om heet water te winnen uit de Formatie van Slochteren. De doorlatendheid van deze laag is echter aan de lage kant*. Ook de doorlatendheid van de Hoofdbontzandsteen is laag. Verder onderzoek moet uitwijzen of rendabele projecten mogelijk zijn.
Wat weten we nu over de boring in Ede?
Van de onderzoeksboring in Ede zijn op het moment alleen boorgatmetingen beschikbaar. Om iets te zeggen over de doorlatendheid van de aardlagen moet hier eerst nog de productie- en injectietest uitgevoerd worden. Dat gaat in juni gebeuren en de gegevens zullen ongeveer een maand daarna beschikbaar zijn (hou de locatiepagina van Ede in de gaten voor de resultaten).
Op basis van de boorgatgegevens kan wel al gezegd worden dat voor de Formatie van Slochteren, de hoeveelheid water in de laag (de porositeit), hoog is. De dikte bedroeg zo’n 60 m. Ook twee andere lagen, de Vlieland Zandsteen en de Zechstein Randcarbonaat, zijn poreus. Een hoge porositeit is echter geen garantie voor rendabele projecten. Daarvoor is het nodig dat de laag ook doorlatend is. Dat moet blijken uit de productie- en injectietest en de analyse van de boorkernen.
Vervolg
Naast de genoemde productie- en injectietesten in Ede wordt de komende maanden voor beide boringen nog gewerkt aan de analyse van de boorkernen in het lab.
De gegevens die SCAN verzameld heeft kunnen worden gebruikt om een inschatting te maken van de geschiktheid van de ondergrond voor de ontwikkeling van aardwarmte als duurzame energiebron. De Provincie Utrecht gaat daarvoor samen met EBN en andere partijen in de regio een onderzoek uit laten voeren. Dit onderzoek moet uitwijzen wat de economische haalbaarheid van toekomstige aardwarmteprojecten in de provincie Utrecht. In Gelderland zal met de nieuwe SCAN-gegevens een actualisatie plaatsvinden van het eerder in opdracht door de provincie uitgevoerde onderzoek over de potentie van geothermie.
Lees ook het aanvullende bericht op de website van EBN: ‘Geen mogelijkheid voor ontwikkeling aardwarmtebron binnen gemeentegrenzen Utrecht – kansen in noordoostelijke deel provincie‘ en het vervolgbericht op dit artikel: Productie- en injectietesten onderzoeksboring Ede afgerond – SCAN aardwarmte
*Zowel de Formatie van Slochteren als de Hoofdbontzandsteen zijn getest en de puttestdata zijn van goede kwaliteit en goed te interpreteren. De transmissiviteit komt uit op ongeveer 6 Dm (Darcy-meter) voor de Formatie van Slochteren en ongeveer 5 Dm voor de Hoofdbontzandsteen. Het resultaat uit de productie- en injectietesten komt overeen met de boorgatmetingen en de eerste voorlopige resultaten van de kernanalyse. De temperatuur van het geproduceerde water was 76 °C voor de Formatie van Slochteren en 60 °C voor de Hoofdbontzandsteen. De verticale (bruto)dikte van de Formatie van Slochteren bedroeg 122 m en die van de Hoofdbontzandsteen 104 m.
Toelichting headerfoto: op de foto is boorgruis te zien.
Het diepste punt van de SCAN-boring in Ede is bereikt op 1315 meter. De boring richt zich primair op de 260 miljoen jaar oude zandsteenlaag van de Formatie van Slochteren (Rotliegend Groep). De laag is aangetroffen en blijkt hier een verticale dikte te hebben van ruim 60 m. Er is 27 m boorkern uit deze formatie gehaald. Tevens zijn er in het boorgat metingen uitgevoerd om de eigenschappen van het gesteente vast te stellen. Er wordt bijvoorbeeld bekeken hoeveel water er in de zandsteen zit. Ook een andere laag, de Vlieland Zandsteen (Rijnland Groep, ongeveer 130 miljoen jaar oud), is aangetroffen. Deze laag is ongeveer 45 m dik. Hiervan is 33 m boorkern verzameld.
Deze week start de afbouw van de boortoren, die vervolgens naar de Raamdijk in Stad van Gerwen (gemeente Nuenen) gaat voor de zesde SCAN-onderzoeksboring. Nadat de boortoren weg is zal het onderzoek nog een aantal weken duren. Hiervoor komt een kleinere installatie naar de boorlocatie. Daarmee wordt een productie- en injectietest uitgevoerd waarbij water uit en weer terug de laag in wordt gepompt. Zo wordt vastgesteld hoe makkelijk water door de lagen heen kan stromen. Deze doorlatendheid is belangrijk voor de winning van aardwarmte.
Vervolgens wordt de boorlocatie afgebouwd en het terrein teruggebracht naar de oorspronkelijke staat. Alle verzamelde gegevens zullen publiek worden gemaakt.
Aan de Zuiderkade in Ede is op donderdag 27 februari een tijdelijke onderzoeksboring naar aardwarmte begonnen. SCAN zal na de geslaagde boringen in Ouder-Amstel, Heijningen, Heesch en De Bilt hier een vijfde onderzoeksboring uitvoeren.
In Ede gaat SCAN een aantal verschillende aardlagen onderzoeken die mogelijk interessant zijn voor de winning van aardwarmte. Het gaat specifiek om de zandsteenlagen van de Rotliegend Groep en de Rijnland Groep. Omdat de aardlagen in de ondergrond ver doorlopen zal deze boring informatie opleveren over de provincie Gelderland, Utrecht en het zuidelijke deel van Noord-Holland.
De boring duurt ongeveer 4 weken en zal gaan tot een maximale diepte van circa 1,3 km. Daarna wordt de toren afgebouwd en vindt er aanvullend onderzoek plaats. Vervolgens wordt in mei het terrein hersteld en teruggebracht naar de oorspronkelijke staat.
Kijk voor meer informatie en de meest actuele planning van het aardwarmteonderzoek op de locatiepagina van Ede.
Op de headerfoto is de boorlocatie in Ede te zien.