In deze video, die in samenwerking met Provincie Noord-Brabant is gemaakt, laten we zien hoe het eraan toe gaat op de boorlocatie naar aardwarmte in Stad van Gerwen (gemeente Nuenen).

De tijdelijke onderzoeksboring op de Raamdijk is begin april 2025 gestart. SCAN zal op deze locatie een aantal aardlagen onderzoeken die mogelijk interessant zijn voor de winning van aardwarmte. In dit gebied zijn dat met name de lagen van de Noordzeegroepen op diepten tussen de 500 en 1700 m. Omdat deze aardlagen in de ondergrond ver doorlopen zijn de gegevens die in Stad van Gerwen worden verzameld relevant voor de oostelijke helft van de provincie Noord-Brabant en voor het midden van Limburg.

Begin mei heeft SCAN een mooie mijlpaal, of eigenlijk kilometerpaal, gepasseerd. Er is nu van alle SCAN-onderzoeksboringen samen (in Ouder- Amstel, Heijningen, Heesch, De Bilt, Ede en Stad van Gerwen) meer dan 1.000 meter* aan boorkernen verzameld. Boorkernen zijn cilindervormige stukken gesteente die met een boring uit de ondergrond worden gehaald. De duizendste meter boorkern werd genomen tijdens de onderzoeksboring in Stad van Gerwen op 1610 m diepte.

Tijdens de SCAN-boringen worden veel kernen genomen omdat een aantal gesteente-eigenschappen die van groot belang zijn voor geothermie op deze manier het beste bepaald kunnen worden. De belangrijkste eigenschap die op boorkernen getest wordt is de waterdoorlatendheid van het gesteente. Dat gebeurt door in een testopstelling water en helium door stukken kern te laten stromen. Hoe makkelijker het stroomt, des te beter de doorlatendheid. Op kleine schaal is dit een analogie voor hoe dit in de diepe ondergrond gaat als aardwarmte gebruikt gaat worden voor de verwarming van woonhuizen en gebouwen.

Er worden ook diverse analyses uitgevoerd om te begrijpen waarom die eigenschappen zijn wat ze zijn. Met die analyses kan opgehelderd worden wat het gesteente in de vaak tientallen tot honderden miljoenen jaren sinds de afzetting heeft meegemaakt. Die kennis kan gebruikt worden om in een groot gebied te voorspellen hoe de voor geothermie belangrijke gesteente-eigenschappen zullen zijn. Op die manier kunnen we met één SCAN-boring iets zeggen over de geschiktheid van dat gebied voor aardwarmtewinning.

Ook de eigenschappen van de afsluitende aardlagen, die boven een doorlatende laag liggen, zijn belangrijk. Kernen uit deze afsluitende lagen worden tevens onderzocht. Mechanische en thermische eigenschappen van het gesteente worden gemeten. Deze informatie is van belang om aardwarmte projecten veilig en duurzaam uit te voeren.

Alles bij elkaar nemen de analyses veel tijd in beslag, ongeveer 9 tot 12 maanden. Zoals alle binnen SCAN verzamelde gegevens worden de op de boorkernen uitgevoerde metingen gepubliceerd op NLOG.nl.

Alle kernen die SCAN uit de grond heeft gehaald worden zodra de analyses zijn afgerond opgeslagen in het Kernhuis van TNO. Dat is een soort bibliotheek waar boorkernen (uit de Nederlandse ondergrond) worden bewaard. De kernen zijn toegankelijk voor verdere studies, nu en in de toekomst.

1.000 meter aan boorkernen is niet niks. Het is een mooie mijlpaal voor SCAN en ook voor Nederland. Zo komen we steeds beter te weten hoe onze ondergrond eruitziet en of de aardlagen geschikt zijn voor de winning van aardwarmte.

 

 

 

 

 

Stukken kern worden bekeken tijdens de ‘Workshop resultaten SCAN-boring Amstelland‘.

Het diepste punt van de SCAN-boring in Stad van Gerwen is bereikt op 1905 meter. De boring richt zich primair op de 10 miljoen jaar oude zandlagen van de Formatie van Breda (Diessen en Groote Heide). Deze zandlagen zijn aangetroffen en er is 115 m boorkern uit deze formatie gehaald. Ook zijn de zanden van Voort (ongeveer 25 miljoen jaar oud), de zanden van Berg (30 miljoen jaar oud) en de kalklagen van de Krijtkalk Groep (ongeveer 65 miljoen jaar oud) aangetroffen. Momenteel worden in het boorgat metingen uitgevoerd om de eigenschappen van het gesteente vast te stellen. Er wordt bijvoorbeeld bekeken hoeveel water er in de aardlagen zit.

Als de boorgatmetingen zijn afgerond (waarschijnlijk vandaag) wordt de boortoren gedemonteerd en wordt er op locatie onderhoud gepleegd aan de toren. Nadat de toren weg is komt er een kleinere installatie (coiled tubing installatie) naar de boorlocatie. Daarmee wordt een productie- en injectietest uitgevoerd waarbij water uit en weer terug de laag in wordt gepompt. Zo wordt vastgesteld hoe makkelijk water door de lagen heen kan stromen. Deze doorlatendheid is belangrijk voor de winning van aardwarmte.

Voor de zomer wordt de locatie afgebouwd en het terrein teruggebracht naar de oorspronkelijke staat. Alle verzamelde gegevens zullen publiek worden gemaakt.

Aan de Raamdijk in Stad van Gerwen is woensdag 2 april de tijdelijke onderzoeksboring naar aardwarmte begonnen. SCAN zal na de geslaagde boringen in Ouder-Amstel, Heijningen, Heesch, De Bilt en Ede hier een zesde onderzoeksboring uitvoeren.

In Stad van Gerwen gaat SCAN een aantal verschillende aardlagen onderzoeken die mogelijk interessant zijn voor de winning van aardwarmte. Het gaat specifiek om de zandlagen van de Formatie van Breda (Diessen en Groote Heide), de zanden van Berg en de kalklagen van de Krijtkalk Groep. Omdat de aardlagen in de ondergrond ver doorlopen zal deze boring informatie opleveren over de oostelijke helft van de provincie Noord-Brabant en voor het midden van Limburg.

De boring duurt ongeveer 5 à 6 weken en zal gaan tot een diepte van circa 1,9 km. Daarna wordt de toren afgebouwd en vindt er aanvullend onderzoek plaats. Vervolgens wordt in juni het terrein hersteld en teruggebracht naar de oorspronkelijke staat.

Kijk voor meer informatie en de meest actuele planning van het aardwarmteonderzoek op de locatiepagina van Stad van Gerwen.

Headerfoto: de boorcrew is aan het werk op de boorvloer.