De Sahara onder Amsterdam onderzoeken met de onderzoeksboring in Amstelland

“Ik wilde bijdragen aan iets dat nut zou hebben op de lange termijn, iets goeds doen voor de wereld, dat heb ik bij SCAN zeker gevonden.” Adriaan studeerde geologie aan de TU Delft, werkte daarna tien jaar in Engeland, in de olie- en gasindustrie en inmiddels werkt hij twee jaar bij EBN. “Ik werk voor het SCAN-project. Daar gebeurt echt heel veel. Mijn werk doe ik vooral achter de computer. Ik beoordeel de informatie die SCAN verzamelt over de Nederlandse ondergrond. De seismische gegevens uit de eerste fase van het landelijk onderzoek analyseren, daar ben ik nu voornamelijk mee bezig. Dit is belangrijke informatie voor de komende onderzoeksboringen en het bepalen van de beste boorlocaties.”

“SCAN werkt aan het in beeld brengen van de zogenaamde ‘witte vlekken’: die delen van de Nederlandse ondergrond waar nog relatief weinig over bekend is. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de ondergrond van Amsterdam. Daar is ook een grote warmtevraag, dus als de ondergrond hier geschikt blijkt zou er ook snel begonnen kunnen worden met het winnen van aardwarmte. Mede daarom hebben we dit gebied bij Amsterdam gekozen als eerste locatie voor een SCAN onderzoeksboring. We leren met de boring bij Amsterdam een hele hoop over de verschillende aardlagen en de potentie daarvan voor aardwarmte. Overigens vertelt de informatie die we daar vinden ons ook veel over het midden van Nederland, van Haarlem tot Gelderland.”

Waarom is dit gebied interessant?

“Er is in dit gebied nog nooit een boring gedaan om aardwarmte te onderzoeken, maar we denken wel dat hier interessante lagen aanwezig zijn. Waar nu Nederland ligt was het vroeger namelijk heel erg droog. Amsterdam was 260 miljoen jaar geleden een woestijn, een Sahara-achtige omgeving. Die zandgrond van toen ligt nu, in de vorm van zandsteen, op zo’n 2200 meter diep onder deze regio en die lijkt interessant voor het winnen van aardwarmte. Of dat ook zo is heeft vooral te maken met de doorlaatbaarheid. Kan het water dat zich daar bevindt goed door het gesteente stromen? Dat is de belangrijkste vraag. Ook willen we hier gesteentelagen uit de krijtperiode onderzoeken. Deze laag, die zo’n 140 miljoen jaar geleden werd afgezet, ligt ondieper. Het water in deze laag is dan ook minder warm, maar kan toch interessant zijn voor het winnen van aardwarmte.”

“Het water in deze ondiepere laag is dan wel minder warm, maar het kan zijn dat de doorlaatbaarheid van het gesteente juist daar heel goed is wat deze laag wel weer geschikt maakt voor aardwarmte.”

Hoe ziet het onderzoek eruit?

We gaan eigenlijk een beetje pionieren, we gaan kijken op plekken waar nog nooit iemand heeft gekeken en onderweg verzamelen we enorme hoeveelheden belangrijke informatie. Zo  nemen we grondmonsters, onderzoeken het boorgruis en laten we ook een allerlei meetapparatuur in de buis zakken; zo meten we bijvoorbeeld de porositeit van het gesteente.

“Heel interessant allemaal en ik ga zeker zelf ook kijken bij de Amstelland boring en straks op de andere onderzoek locaties. Mijn werk is voornamelijk achter een bureau maar er gaat natuurlijk niets boven het echte veldwerk.”

Wat weten we straks meer?

“Met de nieuwe SCAN seismische gegevens hebben we al een aardig idee wat we kunnen verwachten in de ondergrond van Amsterdam. Maar het blijft spannend wat we precies gaan vinden. Zeker  de vraag of het gesteente voldoende doorlatend is kunnen we namelijk alleen oplossen met een boring.” Al die verzamelde nieuwe informatie is straks dankzij SCAN vrij toegankelijk voor iedereen en waardevol bij het bepalen van de haalbaarheid voor toekomstige aardwarmteprojecten. De projecten kunnen dan op basis van de verzamelde data voorspellingen doen en onzekerheden over de ondergrond verkleinen. Analyseren, interpreteren en er een verhaal van maken, dat is de laatste fase. Ja, we gaan nog heel veel leren.”